ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΕΙΡΗΝΗ ΤΗΣ ΛΕΣΒΟΥ
Η Αγία Ειρήνη της Λέσβου
(Εικόνα από το Ιερό Προσκύνημα των Αγίων
Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης στο Άνω Σούλι του Μαραθώνα)
Ποια είναι η Αγία Ειρήνη που τιμάται μαζί με τον Άγιο Ραφαήλ και τον Άγιο Νικόλαο και εορτάζουν από κοινού την Τρίτη του Πάσχα εκάστου έτους;
Βεβαίως, δεν είναι η Αγία Ειρήνη η Μεγαλομάρτυς που γιορτάζει στις 5 Μαΐου, ούτε είναι η Αγία Ειρήνη η Χρυσοβαλάντου που γιορτάζει στις 28 Ιουλίου. Υπάρχουν πολλοί Άγιοι και πολλές Αγίες που έχουν συνωνυμία, αλλά πρόκειται βεβαίως περί διαφορετικών προσώπων.
Ποια ήταν, λοιπόν, η Αγία Ειρήνη;
Η Αγία Ειρήνη (γνωστή και ως Αγία Ειρήνη της Λέσβου) ήταν η κορούλα του Προεστού του χωριού της Θερμής (των Καρυών) της Μυτιλήνης, δίπλα από το οποίο υπήρχε το Μοναστήρι του Γενεσίου της Θεοτόκου, όπου είχε εγκατασταθεί ο Άγιος Ραφαήλ ως Ηγούμενος μαζί με τον υποτακτικό του, τον Άγιο Νικόλαο. Ο Προεστός Βασίλειος, ο πατέρας της Αγίας Ειρήνης, (μαζί με το δάσκαλο του χωριού Θεόδωρο) ήταν εκείνος που είχε οδηγήσει τον Άγιο Ραφαήλ και τον Άγιο Νικόλαο, αφότου έφυγαν πρόσφυγες από τη Θράκη, μετά την άλωση της Κωσταντινουπόλεως, να εγκαταβιώσουν στο Μοναστήρι της Θερμής των Καρυών της Λέσβου και έγινε σταδιακά θερμός φίλος του Ηγουμένου Ραφαήλ και του Διακόνου Νικολάου.
Ποια ήταν η προσωπικότητα της Αγίας Ειρήνης;
Η γυναίκα του Προεστού Βασιλείου και μητέρα της Αγίας Ειρήνης, Μαρία, σε όνειρα στα οποία εμφανίστηκε διηγήθηκε τα εξής:
«Ο Ηγούμενος (ο Άγιος Ραφαήλ δηλαδή), ο Νικόλαος και η Ειρήνη ήταν άγιοι από τότε που ζούσαν, ήταν σφραγισμένοι από τον Κύριο… Και η Ειρήνη μου, όσα και να της κάναμε, όσα και να της λέγαμε, εγώ, μας έλεγε, έχω χαραγμένο το δρόμο που μου υπέδειξε ο Ηγούμενος του Μοναστηριού, θα ακολουθήσω το δρόμο του Χριστού μας. Ο Άγιος έβρισκε τον τρόπο πώς να φερθεί και να διδάξει κάθε άνθρωπο. Γι’ αυτό και τη Ρηνούλα δεν μπορούσαμε να την πάρουμε από κοντά του. Ήθελε συνέχεια να βρίσκεται στο Μοναστήρι» …
«Αυτό το κτήμα ήταν το εξοχικό μας. Από 'δω έφευγε η Ρηνούλα μου και ανέβαινε στο Μοναστήρι.» …
«Την είχε βαπτίσει ο ίδιος ο άγιος Ραφαήλ και την ώρα της βαπτίσεως παρακάλεσε την Παναγία να χαρίσει στη μικρή Ειρήνη χαρίσματα και αρετές. Γι’ αυτό και η Αγία Ειρήνη ξεχώριζε από τα άλλα παιδιά».
Χαρακτηριστικό της ευγένειας και της λεπτότητος της ψυχής της Αγίας Ειρήνης είναι και εκείνο που η ίδια η Αγία Ειρήνη αποκάλυψε σε όνειρο: Ότι οι γονείς της φρόντιζαν τρία ορφανά κοριτσάκια. Το ένα από αυτά την ζήλευε κι όποτε έβρισκε ευκαιρία, την κτυπούσε και της έλεγε λόγια που την πλήγωναν. Αλλά η μικρή Ειρήνη την λυπόταν και δεν το έλεγε στον πατέρα της και στη μητέρα της, για να μην την διώξουν από το σπίτι.
Ποιο ήταν το μαρτύριο της Αγίας Ειρήνης;
Το Μαρτύριο της Αγίας Ειρήνης
(Τοιχογραφία του Ιερού Προσκυνήματος
των Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης στο Άνω Σούλι Μαραθώνος)
Όταν οι Οθωμανοί κατέκτησαν τη νήσο Λέσβο, η Αγία Ειρήνη ήταν ήδη 12 ετών. Ήταν λίγοι μήνες αργότερα όταν οι κάτοικοι του νησιού εξεγέρθησαν, αρνούμενοι να πληρώσουν το χαράτσι και οι Οθωμανοί κατέστειλαν άγρια την εξέγερση και εισέβαλαν στο Μοναστήρι του Αγίου Ραφαήλ -το οποίο μέχρι τότε είχαν αφήσει απείραχτο- με την υποψία ότι κρύβονταν εκεί επαναστάτες. Όταν εισέβαλαν οι Τούρκοι, η Αγία Ειρήνη βρισκόταν και εκείνη μαζί με την οικογένειά της στο Μοναστήρι, όπου είχαν καταφύγει, ελπίζοντας να εύρουν μεγαλύτερη ασφάλεια. Οι Τούρκοι τους έπιασαν όλους και άρχισαν τις ανακρίσεις και, κατόπιν, τα βασανιστήρια. Αφού ποδοπάτησαν και σκότωσαν το αδερφάκι της Αγίας Ειρήνης έπιασαν και την ίδια. Ένας Τούρκος την έπιασε από τα μαλλιά και την στριφογύριζε στον αέρα. Το τι ακολούθησε, το διηγήθηκε η ίδια η Αγία, σε όνειρο που εμφανίστηκε στη Βασιλική Ράλλη, κάτοικο Θερμής Μυτιλήνης:
«Να ξέρατε, τι φοβερά βασανιστήριά μας έκαναν! Εμένα μου έκοψαν πρώτα το ένα χέρι και το πέταξαν μπροστά στους γονείς μου, ενώ άνοιγαν το στόμα μου κι έριχναν μέσα ζεματιστό νερό, και στο τέλος μ’ έκαψαν ζωντανή μέσα σ’ ένα μεγάλο πιθάρι που ήταν στην αυλή του μοναστηριού.» …
«Τη μητέρα μου την είχαν δεμένη σ’ ένα δέντρο, για να βλέπει τα μαρτύριά μου… Έκλαιγε, φώναζε απελπισμένα, σπάραζε, μα δεν άντεξε η καρδιά της σε τόσο πόνο… έπαθε συγκοπή. Ο πατέρας μου άντεξε στα μαρτύρια, που του έκαναν, ως το τέλος, που τον έσφαξαν οι Τούρκοι… Αλλά παρ’ όλα αυτά, ο πατέρας μου και η μητέρα μου δεν πρόδωσαν ούτε τη θρησκεία ούτε τους Έλληνες που είχαν βγει στα βουνά.»
«Αν ήξερες, Βασιλική, τί φρικτούς πόνους ένιωσα!... είναι αδύνατον να το φανταστείς. Μ’ έκαψαν ζωντανή οι Τούρκοι μέσα σ’ αυτό το πιθάρι. Όταν βιαστικά τη νύχτα μας έθαψαν οι χριστιανοί, μάζεψαν τα κοκαλάκια μου μέσα από το πιθάρι και τα έβαλαν σε μνημείο κοντά στον πατέρα μου. Αυτά τα λίγα που βρήκατε στο πιθάρι, δεν τα πρόσεξαν, καθώς ήταν κάτω από τις πέτρες, και ξεχάστηκαν εκεί. Οι πέτρες αυτές είχαν πέσει από τους τοίχους της εκκλησιάς, όταν την ανατίναξαν.»
Παρά τους φρικτούς πόνους της η Αγία Ειρήνη έμεινε αταλάντευτη και όταν σε άλλα ενύπνια ερωτήθη πώς αισθανόταν κατά το μαρτύριο, είπε: « … Δεν φοβήθηκα καθόλου, διότι ήξερα ότι είχα προστάτη μου τον Θεό. Μία κοίταζα τον πατέρα μου που δεν μιλούσε, μία τον Άγιο Ραφαήλ και είπα μέσα μου: Θα αντέξω κι εγώ».
Την 1η Φεβρουαρίου του 1962 η Μάρτυς Ελένη, εξαδέλφη της Αγίας Ρηνούλας, εμφανίστηκε σε όνειρο στην Μαρία Τσολάκη, κάτοικο Θερμής Λέσβου, και μεταξύ των άλλων της είπε: «Η Ρηνούλα τράβηξε πολλά μαρτύρια και φοβερά. Πρώτα έκοψαν το ένα χέρι της και το πέταξαν μπροστά στους γονείς της, έπειτα έκοψαν το ένα πόδι της, της έκαναν κι’ άλλα μαρτύρια, και στο τέλος την έκαψαν. Η φωνή που ακούσατε την νύχτα της αγρυπνίας ήταν η πρώτη φωνή που έβγαζε η Ρηνούλα μας όταν άρχισαν να την βασανίζουν...»
Στις 21 Δεκεμβρίου 1962 η Αγία Ειρήνη εμφανίστηκε σε όραμα στην Αικ. Λύτρα, κάτοικο Παμφίλων Λέσβου, κρατώντας μία ορτανσία και της είπε: «...Όλος ο κόσμος, θεία μου, και μένα με λυπάται, διότι με έκαψαν ζωντανή μέσα εις το πιθάρι ... Το άνθος τούτο που κρατώ στο χέρι είναι του Ιησού Χριστού. Σαν κάμετε την εικόνα μου, να έχει το άνθος τούτο που κρατώ, και φωτοστέφανο στο κεφάλι. Το άνθος τούτο είναι για τις αγνές ψυχές». (βλ. βιβλίο «Μηνύματα», σελ. 80-81)
«Ειρήνη κόρη Προεστού, μύρον του Παραδείσου, Αρχάγγελοι και Άγγελοι κήδεψαν το κορμί σου. Πώς άντεξε στα βάσανα, η δωδεκαετής μικρή αγνή; Είχε μέσα της την δύναμη του Θεού», όπως πολύ σωστά αναφέρεται στο βιβλίο «Διδαχαί» της Αικατερίνης Λύτρα.
 |
 |
 |
Σε ποια χορεία Αγίων συγκαταλέχθηκε η Αγία Ειρήνη;
Η Αγία Ειρήνη αποκάλυψε την ιδιαίτερη χορεία στην οποία έχει καταταγεί, τη δόξα με την οποία στεφανώθηκε: Είναι Παρθενομάρτυς. Δεν έχει σημασία η μικρή της ηλικία. Η αγία προσωπικότητά της μας θυμίζει πως η αγιότητα δεν μετριέται με τα χρόνια, αλλά με τη ζέση της πίστεως…
Στις 3 Δεκεμβρίου 1961, ο Κώστας Κανέλλος, κάτοικος Μυτιλήνης, είδε σε όνειρο την Αγία Ειρήνη μέσα στην Εκκλησία του χωριού. «Κώστα, του παραπονέθηκε, αυτό που είπα δεν το έκαναν ακόμη. Να τους πεις να μου κάνουν την Εικόνα μου, γιατί είμαι κι’ εγώ Μάρτυς. Αν δεν την κάνουν, θα τιμωρηθούν. Θέλω να την γυρίσετε στο χωριό, μαζί με την Εικόνα του Χριστού που σου έδειξα και βρήκατε μέσα στο Ιερό της αρχαίας Εκκλησίας. Θέλω ακόμη το κασονάκι με τα οστά μου να το βάλετε κοντά στον Άγιο Ραφαήλ».
«Εγώ είμαι μικρή, μα έχω παρρησίαν.
Γονατιστή προσεύχομαι για όλη την κοινωνίαν!»
είπε η Αγία Ειρήνη στην Αικατερίνη Λύτρα, κάτοικο Παμφίλων της Λέσβου
(Πηγή: βιβλίο "Διδαχαί" της Αικ. Λύτρα).
Αγία Ειρήνη, μεσίτευσε εις τον Ιησούν μας τον Χριστόν, να βρίσκωμε γαλήνη,
Αστέρας είσαι τ' ουρανού και των Καρυών καμάρι,
εκάηκες ολοζώντανη, μέσα εις το πιθάρι,
Αγνό μπουμπούκι τριανταφυλλιάς, έγινες δοξασμένη,
Ειρήνη, κόρη του Προεστού, πολυβασανισμένη,
που στάθηκες σαν ήρωας εμπρός εις τους βαρβάρους,
για την Πατρίδα, τον Χριστό, με όλο σου το θάρρος.
Χαίρε Ειρήνη, Αγία Παρθενομάρτυς! Πρέσβευε υπέρ πάντων ημών!
Πότε γιορτάζει η Αγία Ειρήνη;
Η Αγία Ειρήνη εορτάζει μαζί με τους συμμάρτυράς της Αγίους Ραφαήλ και Νικόλαο την Τρίτη της Διακαινισίμου (Λαμπροτρίτη), που ήταν η ημέρα ολοκληρώσεως του Μαρτυρίου Τους. Εορτάζει, επίσης, στις 12 Μαϊου, που είναι η ημερομηνία ευρέσεως του Τάφου Της (βρέθηκε στις ανασκαφές του έτους 1961). Και εορτάζει, τέλος, και την 1η Κυριακή μετά των Αγίων Πάντων, που είναι η Σύναξη όλων των Αγίων της Λέσβου.
Ποια είναι η μορφή - εμφάνιση της Αγίας Ειρήνης;
Η Αγία εμφανίζεται πολλάκις σε όνειρα και οράματα, είτε μόνη της είτε μαζί με τους Αγίους Ραφαήλ και Νικόλαο και συνήθως οι μαρτυρίες των πιστών συμπίπτουν στην εξής περιγραφή: Είναι ένα πολύ όμορφο ξανθόμαλλο κοριτσάκι, με τα μαλλιά της χωρισμένα στη μέση να καταλήγουν σε δύο πλεξούδες. Έχει καταγάλανα μάτια και ροδοκόκκινα μάγουλα. Συνήθως είναι ενδεδυμένη λευκό ποδήρη χιτώνα και όταν την βλέπουν να περπατά, ενίοτε προχωρά σαν αγγελούδι, χωρίς να πατάει στο έδαφος…
Ποια είναι η αποστολή της Αγίας Ειρήνης;
Η αποστολή της βεβαίως είναι αυτή που όλοι οι Άγιοι έχουν: να μεσιτεύει για όλους μας να βρίσκουμε στην ζωή μας τον Χριστό, την γαλήνη, την προκοπή, την σωτηρία και τον αγιασμό των ψυχών μας. Επίσης, μεριμνά και μεσιτεύει, μαζί με τον Άγιο Ραφαήλ και τον Άγιο Νικόλαο για την Πατρίδα μας και την επικράτηση της Ορθοδόξου Πίστεως και του θελήματος του Θεού σε Αυτή, όπως και σε όλη την οικουμένη. Ιδιαίτερα όμως, προσεύχεται για τους ασθενείς, για όλους τους πονεμένους και προπαντός για τα άρρωστα παιδάκια, στα οποία στέκεται Προστάτης και αρωγός.…
Ένα μικρό παράδειγμα αυτής της δράσης της Αγίας Ειρηνούλας είναι καταγεγραμμένο στο βιβλίο «Μηνύματα», της Αικ. Λύτρα (σελ. 84-85): Στις 24 Οκτωβρίου 1963, η Αικ. Λύτρα οραματίστηκε την Αγία Ειρήνη η οποία της είπε: «θεία Αικατερίνη, ήλθα από τον θείο Παναγιώτη (ο σύζυγος της Αικατερίνης που ήταν άρρωστος εκείνον τον καιρό) και τώρα φεύγω στα άρρωστα παιδάκια». Και ενώ η Αγία έλεγε αυτά βρέθηκαν ξαφνικά σε ένα μέρος με αραιά σπίτια, με δένδρα και με δρόμους. Τα σπίτια ήσαν θάλαμοι και στα κρεββάτια ήταν ξαπλωμένα άρρωστα παιδάκια (ήταν το Νοσοκομείο Π.Ι.Κ.Π.Α. της Βούλας). Εκεί δε, η Αικατερίνη είδε την Αγία Ειρήνη να περνά και να χαϊδεύει ένα – ένα τα παιδάκια. Έπειτα γονατισμένη, με σταυρωτά τα χέρια Της, έκανε προς τον Θεό φλογερή προσευχή για τα άρρωστα αυτά παιδιά...
Την ευχή Της να έχουμε!!
Μεγαλυνάριον Αγίας Ειρήνης
ποίημα Ιακώβου Μαλιαρού, Μητροπολίτου Μηθύμνης (†22/03/1984)
Έδραμες Κυρίω διά πυρός,
και στεφανηφόρος ανελύληθας, ω σεμνή,
προς ζωήν την όντως, Ειρήνη και παρέχεις,
ειρήνην εν τω κόσμω ταις ικεσίαις σου.